Dünyayı sarsan ve ölenlerin sayısının 1,5 milyonu geçtiği yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında, dünyada hızla devam eden aşı çalışmalarından müjdeli haberler geliyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'nin sözleşme yaptığı aşının ilk kısmının 11 Aralık'tan sonra gelmesinin beklendiğini açıkladı. Bu açıklamanın ardından, aşıların güvenilirliği, kimlere ne zaman yapılacağı, aşı için ücret ödenip ödenmeyeceği konuları tartışılmaya başlandı. AA muhabiri, aşı konusunda merak edilenleri 7 soruda derledi. 1- Aşı Türkiye'ye ne zaman gelecek? Farklı aşı çalışmalarını yakından takip eden Türkiye, bir "inaktif" virüs aşısının temini için sözleşme imzaladı, bir mRNA aşısı için de görüşmeler devam ediyor. Sözleşme yapılan Çinli SinoVac firmasının geliştirdiği Kovid-19 aşısının ilk kısmının Türkiye'ye 11 Aralık'tan sonra gelmesi bekleniyor.2Türkiy 2- "İnaktif aşı" ne demek? e'de geliştirilen aşılardan ilk klinik çalışmalara ulaşan aşı "inaktif" diye biliniyor. "Ölü aşı" olarak da adlandırılan inaktif aşılar, farklı hastalıklar için uzun yıllardır Türkiye'de uygulanan ve uzun dönem güvenlilikleri bilinen aşılar olarak açıklanıyor. 3- Aşıların güvenilirliği nasıl test edilecek? Türkiye'deki bilim insanları ve Sağlık Bakanlığı aşının menşeini değil, güvenilirliği ve etkililiğini yakından izliyor. Bir aşının Türkiye'de kullanıma girmesi, o aşıyla ilgili bütün çalışmaların yapılması anlamına geliyor. Aşılar konusunda verilecek kararları ve atılacak somut adımları, geliştirilen aşıların kısa ve uzun dönem güvenilirliği ile etkililiği belirleyecek. Aşılar geldiğinde öncelikle uluslararası akredite Halk Sağlığı ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Laboratuvarları tarafından ithal edilen tüm aşılarda da uygulanan incelemeler yapılacak. 4- Aşılamalar ne zaman başlayacak? TİTCK Laboratuvarları tarafından yapılacak incelemelerde aşının güvenilirlik testlerinin olumlu çıkması ve Faz 3 çalışmalarının erken sonuçlarının açıklanması gerekiyor. Bunların ardından ortaya çıkacak veriler TİTCK tarafından değerlendirilecek ve Türkiye standartlarına uygun bulunduğu takdirde erken kullanım izni verilecek. Aşıların uygulanmasına bu aşamadan sonra geçilecek. 5- Önce kimler aşılanacak, aşılama çalışmaları nasıl yürütülecek? Aşılama çalışmalarının dört aşamada yürütülmesi planlanıyor. - İlk aşamada sağlık çalışanları, 65 yaş üstü ile yaşlı, engelli, koruma evlerinde kalanlar ile kalabalık yerlerde yaşayanlar aşılanacak. - İkinci aşamada, toplum işleyişi için gerekli sektörlerde, kritik işlerde çalışanlar, 50 yaş ve üzeri en az 1 kronik hastalığı olanlara aşı yapılacak. - Üçüncü aşama 50 yaş altı en az 1 kronik hastalığı olanları, genç yetişkinleri, ilk iki grupta yer almayan sektör ve meslek çalışanlarını kapsayacak. - Dördüncü ve son aşamada ise ilk üç grubun dışında kalan tüm bireyler aşılanacak. 6- Aşılara ücret ödenecek mi? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, aşı için ilk etapta 50 milyon doz anlaşma yapıldığını, vatandaşların herhangi ücret ödemeden aşıya erişebileceklerini açıkladı. 7- Aşı Türkiye'ye geldiğinde normal hayata dönülecek mi? Gelişmeler olumlu seyrederse Türkiye, dünyada aşılama çalışmalarına erken dönemde başlayan ilk ülkelerden biri olacak. Ancak bilim insanları, aşı bulununca her şey normale dönecek diye beklenmemesi, tedbirlere devam edilmesi uyarısında bulunuyor.