Mayıs ayı, “Cilt Kanseri Farkındalık Ayı” olarak belirlenmiş olup, Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü bu kapsamda toplumun cilt kanseri konusunda bilinçlenmesi ve erken teşhisin önemini vurgulamak için çeşitli etkinlikler düzenliyor. Özellikle yaz aylarında artan güneş maruziyeti öncesinde, cilt sağlığını koruma ve risk faktörleri hakkında farkındalık yaratma hedefleniyor.
Cilt Kanseri Nedir ve Neden Önemlidir?
Cildimiz, vücudumuzun en büyük organı olarak dış çevreden gelen zararlı etkenlere karşı koruyucu bir bariyer oluşturur. Cilt kanseri, derideki hücrelerin anormal çoğalmasıyla ortaya çıkar. Her cilt değişikliği kanser olmasa da, şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması hayati önem taşır. Erken teşhis, ciddi komplikasyonları ve yaşam kayıplarını önlemede kritik bir rol oynar.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Cilt kanserinin en önemli çevresel nedeni, güneşin ultraviyole (UV) ışınlarıdır. Özellikle 10.00-16.00 saatleri arasında yoğun güneş ışığına maruz kalmak riski artırır. Diğer risk faktörleri arasında şunlar yer alıyor:
-
Şiddetli ve uzun süreli güneş maruziyeti
-
Solaryum gibi yapay UV kaynakları
-
Açık havada uzun süre çalışma
-
Çocuklukta geçirilen ciddi güneş yanıkları
-
Ailede cilt kanseri öyküsü
-
Açık ten, kolay çillenme ve yanma eğilimi
-
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı
Ayrıca, hava kirliliği ve zararlı kimyasallarla temas da cilt hücrelerinde oksidatif strese yol açarak kanser riskini artırabilir.
Cilt Kanseri Türleri
Cilt kanserleri iki ana gruba ayrılır:
-
Melanom Dışı Deri Kanserleri: Genellikle derinin üst tabakalarında başlar ve güneşe maruziyetle ilişkilidir.
-
Melanom: Melanosit hücrelerinin kontrolsüz büyümesiyle oluşur. Nadir görülse de hızlı yayılımı ve yüksek ölüm oranıyla ciddi bir tehlikedir. Erken tanı, melanomda tam iyileşme şansını artırır.
Ülkemizde Cilt Kanseri Verileri
Türkiye’de melanom dışı cilt kanserlerinin yıllık insidansı erkeklerde yüz binde 23,4, kadınlarda ise yüz binde 15,5’tir ve her yıl yaklaşık 20.000 kişiye bu tanı konmaktadır. Melanom sıklığı ise erkeklerde yüz binde 1,9, kadınlarda yüz binde 1,2 olup, yıllık yaklaşık 1.500 vaka bildirilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), özellikle açık tenli bireylerde UV radyasyonunun yoğun olduğu bölgelerde cilt kanserinin ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu vurguluyor.
Cilt Kanserinden Korunmanın Yolları
Cilt kanserini tamamen önlemek mümkün olmasa da, alınacak basit önlemlerle risk önemli ölçüde azaltılabilir:
-
Güneşin yoğun olduğu saatlerde gölgede kalın.
-
Koruyucu giysiler, şapka ve UV filtreli güneş gözlüğü kullanın.
-
Geniş spektrumlu, yüksek koruma faktörlü güneş kremi uygulayın.
-
Zararlı kimyasallardan uzak durun.
-
Cildinizi düzenli olarak kontrol edin ve normal olanı öğrenin.
Kendi Kendine Cilt Muayenesi Hayat Kurtarır
Ayda bir kez yapılacak kendi kendine cilt muayenesi, değişikliklerin erken fark edilmesini sağlar. İyi aydınlatılmış bir odada, tam boy ayna ve el aynası kullanarak tüm vücudu, özellikle avuç içleri, ayak tabanları, saç derisi, kulaklar ve sırt gibi bölgeleri inceleyin. Şüpheli durumlarda bir yakınınızdan yardım alabilirsiniz.
Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler
-
Yeni oluşan veya şekil, renk, boyut değiştiren benler ve lekeler
-
Olağandışı yaralar, kabarıklıklar veya ciltte farklılıklar
-
Kızarıklık, şişlik, pullanma, kanama veya sıvı sızması
-
Kaşıntı, hassasiyet veya ağrı
Bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü’nden Mesaj
“Cildinizi tanıyın, sağlığınızı korumaya alın! Erken fark et, sağlığını koru!” Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü, tüm vatandaşları cilt kanseri konusunda bilinçlenmeye ve düzenli cilt kontrolleri yapmaya davet ediyor. Unutmayın: Erken teşhis hayat kurtarır! Daha fazla bilgi için en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.
