Sistit, mesanenin iltihaplanması veya enfeksiyonu anlamına gelen bir sağlık sorunudur. Genellikle bakteriyel bir idrar yolu enfeksiyonuyla tetiklenen bu durum, kadınlarda daha sık görülür. Erken tanı ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilen sistit, tedavi edilmediğinde böbreklere ilerleyerek ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Sistit Nedir?
Sistit, mesanenin bakteriyel enfeksiyon, ilaçlar, radyasyon tedavisi, kateter kullanımı veya tahriş edici maddeler nedeniyle iltihaplanmasıdır. Kadınlarda üretranın kısa olması ve anatomik pozisyonu, enfeksiyon riskini artırır. Sistit, akut (ani başlangıçlı) veya interstisyel (kronik) formda görülebilir. Akut sistit genellikle bakteriyelken, interstisyel sistit ise ağrılı mesane sendromu olarak bilinir ve nedeni tam olarak anlaşılamamıştır.
Sistit Belirtileri
Sistit, mesane ve idrar yollarında çeşitli belirtilerle kendini gösterir:
Sık idrara çıkma ihtiyacı
İdrar sonrası hala idrar yapma hissi
Bulanık, kötü kokulu idrar
İdrarda kan (hematüri)
Hafif ateş
Cinsel aktivite sırasında ağrı
Mesanede doluluk veya baskı hissi
Sırt ve karın bölgesinde kramp tarzı ağrılar
Tedavi edilmezse, enfeksiyon böbreklere yayılarak piyelonefrit gibi ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Bu durumda yüksek ateş, bulantı, kusma, yan ağrısı ve üşüme gibi belirtiler ortaya çıkar, sağlık durumu ağırlaşabilir.
Sistit Neden Olur?
Bakteriyel Enfeksiyon: Akut sistitin en sık nedeni E.coli bakterisidir ve idrar yolu enfeksiyonlarının %75-95’inden sorumludur.
İnterstisyel Sistit: Kronik bir durumdur; mesane travmaları, otoimmün hastalıklar, pelvik kas zayıflığı veya sinir hassasiyeti gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
İlaç Kaynaklı: Kemoterapi ilaçları (örneğin, siklofosfamid) mesanede iltihaplanmaya yol açabilir.
Radyasyon Sistiti: Pelvik bölgeye uygulanan ışın tedavisi, mesane dokusunu tahriş eder.
Yabancı Cisim: Uzun süreli kateter kullanımı enfeksiyon ve doku hasarına neden olur.
Kimyasal Sistit: Spermisid jeller, hijyen spreyleri veya banyo ürünleri mesaneyi tahriş edebilir.
Diğer Durumlar: Şeker hastalığı, böbrek taşı, prostat büyümesi veya HIV gibi hastalıklar sistit riskini artırır.
Erkeklerde de sistit görülebilir, ancak kadınlara kıyasla daha nadirdir.
Sistit Tanısı
Sistit tanısı, fizik muayene, tıbbi öykü ve çeşitli tetkiklerle konur:
İdrar Tetkikleri: İdrarda bakteri, iltihap veya kan varlığı incelenir. İdrar kültürü, hangi bakterinin etken olduğunu ve uygun antibiyotiği belirler.
Sistoskopi: Mesanenin kamera ile incelenmesi; biyopsi alınabilir.
Görüntüleme: X-ray veya ultrason, mesane anormalliklerini veya tümörleri tespit eder.
Sistit Tedavisi
Sistit tedavisi, altta yatan nedene göre planlanır:
Antibiyotik Tedavisi: Bakteriyel sistitte ilk seçenektir. Tedavi 1-2 gün içinde rahatlama sağlar, ancak ilaçlar doktorun önerdiği süre boyunca kullanılmalıdır. Tekrarlayan enfeksiyonlarda daha uzun süreli tedavi gerekebilir.
İnterstisyel Sistit: Nedeni belirsiz olduğundan, semptomları hafifletmeye yönelik ilaçlar, mesane germe prosedürleri veya sinir stimülasyonu uygulanabilir.
Yaşam Tarzı Önerileri:
Bol sıvı tüketimi
Kafein (kahve, çay) tüketiminin azaltılması
Alt karına sıcak su torbası uygulaması
Dar kıyafetlerden kaçınma
Yaban mersini suyu tüketimi
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen sistit, böbreklere yayılarak piyelonefrit gibi ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Bu durumda yüksek ateş, bulantı, kusma, yan ağrısı ve üşüme gibi belirtiler ortaya çıkar, sağlık durumu ağırlaşabilir.
Önleme ve Öneriler
Bol su içerek idrar yollarını temiz tutun.
İdrar tutmaktan kaçının, sık sık tuvalete gidin.
Kişisel hijyen ürünlerinde tahriş edici kimyasallardan uzak durun.
Sistit belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurun.
Sistit, erken müdahaleyle kolayca tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Ancak belirtiler göz ardı edilirse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Şüpheli durumlarda, bir sağlık kuruluşuna başvurarak uzman değerlendirmesi almak hayati önem taşır.
