KARABÜK (AA) - Karabük'ün Safranbolu ilçesindeki üzüm işlikleri, "Safranbolu Kıranköy'de Gayrimüslimlere Ait İşlikler (Şarapbana)" isimli bilimsel makaleye konu oldu.
Karabük Üniversitesi Safranbolu Şefik Yılmaz Dizdar Meslek Yüksekokulu El Sanatları Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Durmuş Gür ile Kültürel Miras ve Miras Alan Yönetimi yüksek lisans öğrencisi Esra Oğuzkağan Özkan, ilçedeki işliklere dair makale hazırladı.
Konuya ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan Dr. Öğretim Üyesi Gür, Rum evlerinin Kıranköy bölgesinde yaygın olarak zemin kat üzerine bir ya da iki kattan inşa edildiğini söyledi.
Bu evlerin giriş katlarının imalathane olarak kullanıldığını belirten Gür, "İnsanlar bu bölgede kendilerine ait olan ve bağcılık yaptıkları yerlerden elde ettikleri üzümleri, evlerin bu bölümünde yıkayıp atık malzemelerinden ayrıştırdıktan sonra işlikte işleyerek şırasını posasından ayırıyor. Ocakta kazanlarını kaynatarak çeşitli pekmezleri ve mutfak ürünleri haline dönüştürüyorlar. Fırında ise ekmeklerini pişiriyorlar." diye konuştu.
Gür, şarapbana da denilen işliklerde üzümleri baskı yöntemiyle ezdikten sonra sularının ayrıştırıldığını anlatarak, şunları kaydetti:
"Üzüm suları 3 ila 9 gün arasında 20 derecelik bir açıyla bekletildikten sonra doğal mayalanma evresini tamamlıyor. İkinci mayalanma evresinde ise 40 güne kadar bekletiliyor. Burada elde ettikleri üzüm suyundan sirke ve şarap elde ediyorlar. Elde etmiş oldukları üzüm sularını günümüzde de aktif olarak kullanılan, 200-250 yıllık ahşap fıçılarda ve bu kadara eşdeğer pişmiş toprak kaplarda ve küplerde saklıyorlar. Biz de bu açıdan turizme kazandırılması kadar gastronomi alanında önemli bir kültür olduğunu ifade etmek istiyoruz."
Yazıköy sirkesine coğrafi işaret alınması için başvuru yapıldığına değinen Gür, "Eğer coğrafi işaret alınabilirse çok değerli. Bunun dışında Safranbolu'daki bu sirkeler turizme kazandırılmasının yanında çeşitli alanlarda kullanılıyor. Dışarıdan gelen insanlar bunu mutfak ürünü olarak kullanıyor, salatalarda kullanıyor, yemeklerinde kullanıyor, tedavide kullanıyor ve insanlar çeşitli psikolojik tedavi yöntemiyle ateş düşürdüğüne inanıyor vücudun farklı noktalarında kullanarak bunları iyi geldiği düşüncesiyle satın alıyorlar. Günümüzde sirke üretimi Yazıköy köyü, Safranbolu merkez ve Yörük köyünde devam ediyor." ifadelerini kullandı.
Gür, yapmış oldukları bilimsel araştırmaları "Safranbolu Kıranköy'de Gayrimüslimlere Ait İşlikler (Şarapbana)" ismini verdikleri makale ile sonuçlandırdıklarını bildirerek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Elde etmiş olduğumuz 20'den fazla işliği 2 bilim insanı olarak Esra Oğuzkağan Özkan ile yazmış olduğumuz makaleyle bilim dünyasına tanıttık. Şarap işliklerinin çalışma fonksiyonları, elde edilen ürünler, insanların elde etmiş oldukları ürünleri nasıl değerlendirdikleri, tıbbi alanda kullanma aşamaları, gıda alanında kullanma aşamaları, gündelik ihtiyaçlarını nasıl karşıladıkları ve şu an günümüzde hangi amaç doğrultusunda kullanıldıklarını ele aldık."
