TÜRSAB’ın Başkanı Başaran Ulusoy jet hızıyla konuşuyor. Zamanı yok. Bir toplantı öncesinde yakalıyorum, 1 saat sonra kürsüde konuşma yapacak, sonra da uçup gidecek. Antalya’dan Maraş’a, Barcelona’dan İstanbul’a daldan dala atlıyoruz konuşurken.
19 Temmuz’da başlayacak olan sigara yasağı ve gay turistlere yapılanlar diye başlıyorum sormaya...
Hatırlatmakta fayda var. Geçtiğimiz hafta gay turistlere büyük ayıp edildi. Alanya’da bir otelle anlaşan Corendon Group Türkiye’ye gay turist getirmeye başladı, ancak otelin sahibinin babası oğluna, “Sana portakal bahçelerini miras bırakmayacağım, beni rezil ettin” deyince olan oldu. Rezervasyonları son anda değişince gay turistler de Türkiye’den vazgeçti. Turizmde Türkiye’nin geldiği nokta konusunda düşündürücü bir olay. Bunu neden Başaran Ulusoy’a sorduğuma gelince, yine hatırlatmakta yarar var. Kuşadası’nda da yolcularının gay olduğu bilinen bir gemi limana alınmamıştı. O dönem Başaran Ulusoy, bu olayı kınamış, İstanbul’a gelen gemiyi çiçeklerle karşılamıştı.
Siz sigara içiyor musunuz?
60 yıl önce bıraktım... TÜRSAB’ta da yıllar öncesinden beri sigara içmek yasaktır.
19 Temmuz’da restoranları, kafeleri ve turizm işletmelerini kapsayan sigara yasağı başlayacak. Turizm sektöründen farklı sesler yükseliyor. Global krizin üzerine sigara yasaklarının gelmesinin kan kaybını artıracağı söyleniyor...
Sigara yasağı başlayacak. Uzun zamandan beri de belli. Ekonomik kriz var diye de insan hayatıyla oynanmaz. Sigara insanları öldürüyor. İnsan ömrünü kısaltıyor. Her şeyden önce önemli olan insan hayatı. Dediğim gibi ben çalıştığım yerde 1993 yılından beri yasak koydum. Odamda asla sigara içirmem. 60 yaşındayım. Hiç içmedim. Sigara içecekler diye niye insan hayatını hiçe sayalım. İngiltere’de sokakta sigara içilmiyor. Oraya turist geliyor. Turizmciler sigara içenlere güvenip mi kâr bekliyorlar?
Biz kriz şerbetlisi olmuşuz ama buna rağmen turizm iyi...
Ekonomik kriz üzerine müşteri kaybetme korkusu yaşanıyor...
Biz kriz doktoruyuz. Kuş gribi, domuz gribi, Körfez Savaşı, Öcalan�ın yakalanması, terör, 2001 krizi... Hep var kriz. Her sene bir sorun var. Buna rağmen turizm iyi. Benim tek isteğim bir tüp patlamasını gazetelerin kocaman haber vermemesi. Biz kriz şerbetlisi olmuşuz. Gerçek turizmcinin sigara yasağından korkması mümkün değil. Geleceğe yatırım yapılıyor, insan sağlığı her şeyden önde gelmeli.
Bu yıl kaç milyon turist gelir Türkiye’ye?
26 milyon turist bekliyoruz.
Geçen yılla aynı...
Evet. Yukarı çıkacağını sanmıyorum. Geçen yılı yakalayacağız. 26 milyondan aşağı düşmek istemiyoruz.
Gelenlere cinsel tercihini soramazsın, ahlak polisi değiliz
Geçtiğimiz hafta Alanya’da bir otel son anda turistler gay diye rezervasyonları iptal etti. Bu anlayışla Türkiye’nin turizmi nereye gider?
Turizmin gay’i kabadayısı, Nataşa’sı, Helga’sı olmaz. Turistler nereyi istiyorsa hür iradesiyle gidip, gezip görürler. Kimsenin ahlak polisi, doktoru değiliz. Eğer böyle bir şey olduysa kınıyoruz. Gelen insan, Allah yaratmış, cinsel tercihini soramazsın, bu insan haklarına aykırı. Bunların olmaması lazım ama bu gibi olayları da büyütmemek lazım. Bir yanlış varsa düzeltmek gerekir. Kuşadası’nda daha önce bu gibi bir olay yaşanmıştı, ben Kuşadası�nda geri çevrilen aynı gemiyi İstanbul�da çiçeklerle karşıladım. Biz insana hizmet ediyoruz. Olacak iş değil. Ayrımcılığa karşıyız. “Gay’lere oda vermiyorum” zihniyeti olan biri turizm yapamaz.
Alanya’da otel sahibinin babası karşı çıkmış...
Bu zihniyeti kınıyoruz. Olacak iş değil. Türkiye’nin tanıtımı için Mardan Palace gibi oteller açılmalı
Avrupa global krizden çok etkilendi. Türkiye’ye gelen turistlere baktığımızda da büyük çoğunluğu Almanlar, Ruslar ve İngilizler oluşturuyor...
Ruslar gelir. Avrupa’da gezen ama başka ülkeleri tercih edenler bu yıl Türkiye’ye kayacak. Çünkü daha uygun fiyatlarımız. Ancak bu konuda farklı düşünmek lazım. Brezilya’dan, Hindistan’dan, Uzakdoğu’dan da Türkiye’ye turist gelir, gelmeli. THY’nin buralardan uçuş yapması çok önemli. Direkt uçuşlar turizmi çok olumlu etkiliyor.
Mardan Palace’ı beğendiniz mi?
Çok. Çok güzel bir otel, çok iyi bir yatırım. Türkiye’nin tanıtımı için de bunlar önemli. Türkiye turizmde artık birinciliğe oynuyor. Bundan sonra lüks otel yatırımları devam edecek.
Turizmde yabancı yatırımcı sayısı artmalı
Bu oteller dolar mı?
Doluyor. Talep var. Ruslar seviyor bu ihtişamı ve geliyorlar. Bu lüks otellerin doluluk oranları da krize rağmen son derece iyi. Bu durum zengin turistlerin geldiğinin kanıtı aynı zamanda. Sonuçta insanlar keyifsiz bir kış geçirdi. Tatil yapacaklar.
Mardan Palace’ın açılışına Antalya Film Festivali’nden daha çok ünlü konuk geldi...
Aynen. Gelsinler, ülkelerine gidip anlatırlar, bir daha gelirler. Yabancı basın yakından takip etti. Dünya izledi açılışı.
Bu tip yatırımların çoğu Antalya’ya yapılıyor. Bunun için bir planlama yapılması gerekmez mi?
Bodrum’a, Fethiye’ye de yabancılar yatırım yapıyor. Yapsınlar. İşletmeci olarak gelmesinler, yatırımcı olarak gelsinler. Yalnız yaparsak yatırımlarımızı uçaklarının burnunu başka yerlere çevirirler. Turizmde yabancı yatırımcı sayısı artmalı.
Ülkemizin uçak sıkıntısı var, uzun mesafede uçuş problemi yaşıyoruz
Bu yıl ekonomik krizin etkilerini en aza indirmek için erken rezervasyon kampanyası yapıldı. Sonuç nasıl?
Turizm sezonunda kendi vatandaşlarımıza erken rezervasyon imkanı tanıdık. Çok iyi sonuç alındı. Geçen seneye göre rezervasyonlar katlandı. Ama Türkiye’nin uçak sıkıntısı var. Uzun mesafeye uçan uçak sayısı hâlâ çok az. Turizm sektörü Türkiye’yi IMF’den kurtaracak tek sektör. Yüzde 100 ihracat yaptığımız tek sektör. Sağlık turizmini büyütmemiz lazım. Sağlık turizmi oranı şu anda yüzde 5. Yüzde 30’a çıkması lazım. Dünyada sağlık turizminin pazar payı 55 milyar Euro. Bundan bizim aldığımız pay mutlaka artmalı.
İstanbul bir yıllığına değil, her zaman kültür başkenti
2010 Kültür Başkenti İstanbul. Önümüzdeki yıl turist sayısında büyük artış bekleniyor. Sizin beklentiniz nedir?
İstanbul dünya başkenti. Her zaman kültür başkenti. İstanbul’u kimse bir yıllığına kültür başkenti yapamaz. İstanbul moda değil, moda demode olur.
İstanbul’u ayağa kaldırdın mı Türkiye uçar. 2010 Kültür Başkenti seçilmesi şudur: İstanbul kendi kimliğini geri alıyor. Konuşulan İstanbul oldu. İstanbul her zaman kültür başkentiydi. Medeniyetlerin başkenti de Anadolu’dur. 2010’da konuşulan İstanbul olacak. 2023 yılında 35 milyon turisti ağırlayacağız. Limanlar genişliyor, her iki yakaya da oteller yapılıyor. AKM yapılıyor, kongre salonları artıyor...
İstanbul’un yönetiminde sizce bir reforma ihtiyaç yok mu?
İstanbul’a ayrı kanun lazım. Tarihi yarımada için ayrı kanun lazım. Kültür ve Turizm Bakanı 15 gün İstanbul’da kalsa durumu anlar. Burası bambaşka bir şehir. Değerini bilmemiz lazım. Yapılan yatırımların vizyona ihtiyacı var.
Ülkemize gelen turistlerin İstanbul’da kalma süresi 2.1 gün. İstanbul’a gelen turistlerin çoğu Boğaz’ı görmüyor.
Kalma süresi 2.8. Ama bu da çok az. Bu da çok düşük. Evet Atina�da bu 8 gün, Avrupa�nın birçok yerinde 7 gün. Deniz, plaj, opera binası, 60-70 müze, 50-60 parka ihtiyacı var İstanbul’un. Tiyatro, sinema salonlarına ihtiyaç var. Turizm yaşam biçimini değiştirir. Gettolaşmayı ortadan kaldırır. Küçük mahalleleri ortadan kaldırır. Dünyayla entegre olursun. Bunları yapmamız lazım.
Balık çiftliklerine karşıyız
Otellerdeki atık tesisleri yerinde kullanılıyor mu? Ayrıca denizlerdeki kirlilik geçen yıl çok konuşuldu. Mavi yolculuk turizmi de bundan etkileniyor...
Türkiye’de balık çiftlikleri denizi kirletiyor. Balık çiftlikleri büyük hata. Bu işin taa başında hatalar yapıldı. Düzenlemeler çok eksik. Devletin bu çiftlikler yüzünden tazminat ödemesi gerekir. Akıntısı olmayan yerde balık çiftliği yapmak, turizmin geleceğini öldürür, denizlerimizi kirletir. Turizmcinin ekmeği yeşil doğadır. İki sevgili gibidir deniz ve yeşil. Birbirinden ayıramazsınız.
Plajlara mavi bayraklar veriliyor. Geçen yıl bazı yerlerden geri alınmıştı. Bu yıl durum nedir?
Bu yıl 286 plaj ve 14 marinada mavi bayrak var. Geçen yıla göre bu yıl mavi bayraklı yer sayısı yüzde 10 arttı. Geri alınan bir yer yok. Olmasın da. Varolan yerleri korumamız, sayısını hızla artırmamız lazım.
10 sene sonra Barcelona’yı sollarız
İspanya Barcelona kentiyle son yıllarda turizmde büyük bir atak yaptı...
Barcelona 10 sene sonra İstanbul’a gıpta eder. İstanbul’da var olan değerlerimiz korunmalı. İstanbullular İstanbul’a sahip çıkmalı. Koçlar, Sabancılar, Eczacıbaşılar daha çok müze açmalı.
Yeter mi bunlar?
Yetmez. Dediğim gibi Kültür ve Turizm Bakanı İstanbul’da kalmalı. Yerinde görmeli ve ayrı bir İstanbul yasası çıkmalı. (Vatan)
