Dilek ASLAN
Rize Müteahhitler Derneği Başkanı ve işadamı İbrahim Baş ile Rize’deki inşaat sektörünü ve ekonomik durumu ele aldık.
İbrahim Baş, Ekonominin dinamosunun inşaat sektörü olduğunu ifade ederek, “.İnşaat sektörü olmadı mı ekonomi de olmaz. Bir fabrika bir şehirde bir yerde olur ama inşaat sektörü köyde, kasabada ilçede olur, şehirde olur. İnşaat sektörünün istihdamı daha fazla. Buna bağlı 2 bin tane inşaat kalemi var. İnşaat yürümezse durursa neticesinde işsizlik olur. Kriz İnşaat sektörünü dolar bazında etkiler var. Biz müteahhit sektörü olarak devletle halkın arsında köprüyüz. Daha doğrusu devletin halka sunacağı hizmeti yapan kişileriz”
Rize Müteahhitler Derneği ne zaman kuruldu kaç üyeniz var?
“Derneğimizi 2003 yılında kurduk. Ama şu anda atıl durumda. Derneğimize pek sahip çıkılmadı. Kurulduğunda 160–170 üyesi vardı. Oluşur. Derneğimiz Rize Merkezde. Ama müteahhitlerimiz Türkiye’nin seksen ilinde iş yapıyorlar. Başta arkadaşlarımız bir dernek altında toplanalım ricası vardı. Derneği kurduk. Şimdi arkadaşlarımız dört bir yana dağılınca dernek bize kaldı. Sahip çıkılmadı. Kısacası derneğimiz sosyal bir yapıya kavuşamadı. Bu nedenle derneğin masraflarını biz karşılıyoruz. Aradan derneği açıp toplantı yapıyoruz. Sahipsizlikten derneğimizi sosyal bir yapıya kavuşturamadık. Rize Müteahhitler Derneği 120 üyemiz var Rize’ye bakıldığında yarısı inşaat sektörüyle uğraşıyor”
Dünyada ve Türkiye’de kriz var. Bu ekonomik kriz müteahhitleri ne boyut da etkiledi?
“Ekonominin dinamosu inşaat sektörüdür. İnşaat sektörü olmadı mı ekonomi de olmaz. Bir fabrika bir şehirde bir yerde olur ama inşaat sektörü köyde, kasabada ilçede olur, şehirde olur. İnşaat sektörünün istihdamı daha fazla. Buna bağlı 2 bin tane inşaat kalemi var. İnşaat yürümezse durursa neticesinde işsizlik olur. Kriz İnşaat sektörünü dolar bazında etkiler. Bir ara bankalar ilimize gelmişti. Ekonomi biraz canlanmıştı. Şimdi vatandaşımız tasarrufa yöneldi. Parasını tasarruf etmek isteyenlerde paralarını dolara çeviriyorlar ya da başka şekilde değerlendiriyorlar. Daire satışları durdu, vatandaş daha daire almıyor. Piyasaların ne olacağını bekliyorlar. 2 yıl önce inşaat sektöründe bir furya vardı. Şu anda durdu. Tüm inşaat sektöründe olanlarda bu sıkıntılar var. Yap sat sektöründe bu sıkıntılar var. Biz müteahhit sektörü olarak devletle halkın arsında köprüyüz. Daha doğrusu devletin halka sunacağı hizmeti yapan kişileriz”
Rize’de Rizeli olmayan inşaatçılar var mı?
“Rize’de Rizeli olmayan inşaatçılar vardır. Çünkü doğudan buraya 20–30 yıl önce gelen arkadaşlar var. Bu arkadaşlar önce taş örenlik sonra da firma oluşturdular. Şimdi de ihalelere girebiliyorlar, alıyorlar. Fazla olmasa da Rizeli olmayan inşaat firmaları ilimizde var. Ama öyle büyük çaplı ihalelere girecek güçte değiller.”
Yaptığınız ihalelerde işi bitirdikten sonra kriz nedeniyle parasını almakta zorlandığınız işler var mı?
“Şu anda yok. Alınan ihale teslim edildiğinde parasını hemen alabiliyoruz. Önceden alacağımız sürüncemeye bırakılabiliyordu. Şimdi yasa ile bu durum engellendi. Birde eskiden ihalelerin parası yeterli derecede çıkmıyordu. O nedenle inşaatlar 10 yıl- 15 yıl sürebiliyordu. Şimdi paradan yana bir sıkıntı yok”.
Kriz de dolar yükseldi. İnşaat malzemeleri de dolara endeksli. Bu nedenle inşaatların maliyetinde bir artış var mı?
“Aksine artış olmadı. İnşaat sektörü arz talebe dayanır. Krizlerde talep olmadığı için artışta olmuyor. Talep olmadığı için inşaat malzemelerinde de fiyat artışı olmuyor. Bir yandan dolar yükseldi diyorsun malzeme artması gerekirken talep olmadığı için malzemede fiyat artışı olmuyor. Bu nedenle malzeme satıcının elinde kalabiliyor. Bu da inşaat malzemesinin ucuzlamasına neden oluyor. İnşaat malzemelerinde dolar atışında zamlanan malzemelerde var. Ama yüzde sekseninde gerileme var”
Mesleğiniz icabı sürekli vatandaşlarla iç içesiniz. Bu kriz Rizeli vatandaşı ne kadar etkiledi?
“Tabi tüm Türkiye’ deki kriz vatandaşımızı da etkiledi. İşsizlik giderek artıyor. İlimizde istihdama dönük bir Çaykur var. Onun yanında da büyük bir sanayimiz yok. Tamamen çaya bağımlı yaşıyoruz. Küçük çapta da balıkçılık yapan vatandaşlarımız var”.
İnşaat sektörü ilimizde istihdama ne kadar katkı sağlıyor?
“İlimizde inşaat sektörü yavaş olsa da devam ediyor. İl merkezinde ve ilçe merkezlerinde bina inşaatları devam ediyor. Ayrıca devletin açtığı ihalelerde alınan inşaatlar de devam ediyor. Mesela Pazar Adiyle sarayını ben yaptım. Bu inşaatta 200 kişi yanımda çalıştı. Yaklaşık olarak 5 bin kişi şu an inşaat sektörü istihdam sağlıyor ilimizde. Rize’de daha çok yap sat inşaat sektöründe karkas revaçta. Bu nedenle inşaat yapan firmalar ilimiz dışına çıkıyor. Bu da istihdamı etkiliyor.
Özel Bankaların müteahhitlere verdiği kredide sınırlama getirmesini nasıl karşılıyorsunuz?
“Bu durum sürerse hesaplarımızı kamu bankalarına aktarırız' 'Bu tutumlarında ısrar ederlerse, 30 bin üyemizin hesabını kamu bankalarına aktarmasını sağlayacağız. Dünyada yaşanan küresel kriz nedeni gerekçe gösterilerek, kredilere sınırlama getirdiğini ve faiz oranlarını yükseltilmeye kalkışılıyor. Özel bankalar verdiği krediyi günü dolmadan almaya başladı. O zaman biz de kendimizce karar aldık. Bize yapılan haksızlık karşısında Türkiye´de ki müteahhitlerin tamamını özel bankalardan hesabını çektirip, kamu bankasına yatırmalarını sağlayacağız. Başbakan Recep Tayyib Erdoğan’ın, bize yapılan haksızlık nedeniyle özel bankları ciddi bir şekilde uyardı. Aslında büyük kar yapmalarına rağmen bize haksızlık yapılıyor. Onun için biz de tavrımızı ortaya koyacağız. Bu tutumlarında ısrar ederlerse, üyelerimizin hesabını kamu bankalarına aktarmasını sağlayacağız'
Siz İkizdere ilçesindensiniz. Ovit tüneli hayata geçerse bu ilimiz ekonomisine ne katkı sağlar?
“Ovit tünelinin yapılması demek Rize’mizin arkasını açmak, ekonomimizin canlanması demektir. Ovit tünelinin yapılmasıyla Rize-Erzurum karayolu iyice kısalacak, daha rantabıl hale gelecektir. Rize Limanı daha aktif hale gelir. Rize’nin nakliyat ticareti canlanacak. Rize Erzurum yolu bu tünelin yapılmasıyla 12 ay açık kalması sağlanacak. Kısaca ekonomimizin can damarı olacaktır.”
Rize Cumhuriyet tarihinde iki Başbakan çıkartmış bir il. İlimiz iki Başbakan çıkartmış olmasına rağmen istediği yatırımı sizce alabildi mi?
“İki başbakandan da yeterli derecede yararlanamadık. Yolumuzu daha yeni bitirdik. Bu yol Karadeniz’ in can damarıydı. Biz her zaman Rizeli Başbakanlarımızla övündük. Ama yeterli yatırımı alamayışımızın suçu Başbakanlarımızın değil yerel siyasetçilerimizin suçudur. İki Başbakan çıkartmak kolay kolay bir ile nasıp olmaz. Ama Rize olarak biz iki başbakan çıkardık. Bunun avantajını bu güne kadar kullanamadıysak, bundan sonra kullanamayacağız anlamı taşımaz. Bu avantajı bundan sonra kullanmamız gerekir. Rize dışında yaşayan Rizeliler bu avantajı kullanabiliyor. Her iki başbakan döneminde de bu avantajı Rize dışında yaşayanlar kullandı”
