ABD’de Merkezi Haber Alma Teşkilatının(CIA) eski üst düzey uzmanlarından ve İslam dünyası üzerine kitaplar yazan Graham Fuller, Türk ve Amerikan dış politikasının Orta Doğu’daki çıkarlarının birbirine uymadığını savundu ve 'Türkiye, artık bir Amerikan müttefiki değil' iddiasında bulundu.
KAFKASYA KONFERANSINDA KONUŞTU
Washington’da Jamestown adlı düşünce kuruluşunda düzenlenen 'Gürcistan’dan sonra Türkiye ve Kafkasya' konulu bir konferansın ana konuşmacısı olan Fuller, Jamestown’ın duyurusunda, 'bağımsız yazar, analist, konuşmacı ve Vancouver’daki Simon Fraser Üniversitesinde İslam dünyası ilişkileri tarih profesörü' olarak tanıtıldı.
ABD POLİTİKALARINI ELEŞTİRDİ
Fuller, 1982 yılında, CIA’in Yakın Doğu ve Güney Asya ulusal istihbarat görevlisi olarak atanmış, 1986 yılında da teşkilatta Ulusal İstihbarat Konseyinin başkan yardımcılığı görevine yükselmişti. İki yıl sonra bu görevi bırakan Fuller, Rand Corporation adlı düşünce kuruluşunda siyaset bilimci olarak görev yaptı.Fuller, konuşmasına, Amerikan politikalarını eleştirerek başladı.
İSLAM DÜNYASI ABD'YE KIZGIN
Kendi politikalarının etkilerini tartmadan, karşı tarafı suçlayan, 'İslam dünyasında, Rusya’da, Çin’de, Türkiye’de yanlış olan nedir' sorusunu soran bir Amerikan yaklaşımı olduğunu belirten Fuller, 'Biz hep başkalarını analiz ediyoruz, ama kendi yaptıklarımızın analiz edilmesini gereksiz görüyoruz. Bunun mutlaka eleştirel olması gerekmiyor. Ancak bir aktör olarak ABD’nin rolünün de analizini yapmalıyız' dedi.
Dünyada son 7 yılda dünyada milliyetçiliğin, ulusal gururun uyandığını,Batı hegemonyasına, özellikle de Amerikan hegemonyasına karşı bir tutumun hakim olduğunu kaydeden Fuller, uygulanan şiddetin hiçbir şekilde haklı çıkarılamayacağını, ancak 11 Eylül olaylarının da bu hegemonyaya karşı çıkışın ürünü olduğunu söyledi. 11 Eylül olaylarının ABD tarafından, 'stratejik bir avantaj yaratmak amacıyla' kullanıldığını da savunan Fuller, şimdi bu politikaların geri tepmesi sürecinin başladığını belirterek, Rusya, Çin, İran,Suriye, Irak, Afganistan, Pakistan, Venezüella ve Küba ile ilişkileri ve ayrıca 'İslam dünyasının çoğunluğundaki kızgınlığı' örnek gösterdi.
'ÇOK KUTUPLU DÜNYA DÜZENİ'
Dünyada tek baskın kutup döneminin geçtiğini söyleyen Fuller, 'çok kutuplu dünya düzeninin, bugün belki Batı Avrupa’da bile en baskın tek itici güç olduğunu' ifade etti ve çok kutuplu dünya düzeninin faydasının ise, 'bir gücün diğerine karşı kullanılabilmesi' olduğunu belirtti.
Şanghay İşbirliği Teşkilatının, Rusya ve Çin’i, Orta Asya cumhuriyetlerini bir araya getirdiğini, şimdi Pakistan ve Afganistan’ın üye veya gözlemci olmak istediğini, Türkiye ve İran’ın bu teşkilatla ilgilendiğini belirten Fuller, Çin’in açık bir biçimde ABD’nin tek kutuplu gücünü Avrasya’da elde etme arayışında olduğunu savundu.
Fuller, Çin’in hiçbir zaman ABD’ye doğrudan meydan okumayacağını, ancak sesini daha duyulur hale getirmeye çalıştığını söyledi.
TÜRKİYE ARTIK MÜTTEFİK DEĞİL
Türkiye’nin bugün çok daha bağımsız düşünceye sahip olduğunu belirten Fuller, 'yüzyıldır ilk defa Türkiye’nin büyük bölgesel güç haline geldiğini' belirtti. Cumhuriyetin ilk elli yılında Türkiye’nin, doğusunda veya güneyinde kimse yokmuş gibi davrandığını söyleyen Fuller, 'Samimiyetle Türkiye artık bir Amerikan müttefiki değil' dedi. Bunun, iki ülke arasında iyi bir işbirliği ilişkisinin olmadığı anlamına gelmediğini, ancak 'müttefik' sözcüğünün ilgisiz olduğunu savundu.
Fuller, 'Kimle müttefiklik, kime karşı müttefik ve ne için' sorularının sorulmasının önemli olduğuna işaret etti.Türk-Amerikan dış politika çıkarlarının birbirine uymadığını belirten Fuller, 'Türkiye Suriye ile, İran ile radikal İslamcı gruplarla çalışmak istiyor. Açılım yaratmak, İran’ı dünyaya getirmek, dünyanın o bölümüyle müzakerede bulunmak istiyor' diye konuştu ve Washington’ın 'izolasyon' politikasının farklı çıkarlara işaret ettiğini söyledi.
Türkiye’nin, bugün bütün komşularıyla işleyen ilişkileri bulunduğunu ifade eden Fuller, Türk yetkililerinin, Washington’a geldiklerinde söyledikleri 'Kötü bir mahallede yaşıyoruz' ifadesini artık kullanmadıklarını kaydetti. Türkiye’nin 'iyi komşuluk politikasının' yararlı olduğunu belirten Fuller, 'Umarım bizim hükümetimiz de bu yaklaşımı benimser' dedi.
'HERKES AB’YE ALINMALI'
Tarihte iki büyük düşmanken Türkiye ile Rusya’nın, 'pürüzsüz, rahat bir çalışma ilişkisi' içinde bulunduğuna işaret eden Fuller, ABD’nin ise bölgede,'Rusya ve İran’dan Batı’ya petrol gelmemeli' yönünde kapıları kapatan bir politika izlediğini söyledi.
GRAHAM FULLER KİMDİR?
CIA’nın Ortadoğu İstasyon şeflerinden Graham Fuller, yıllarca Türkiye’de bulundu. Fuller bir dönem CIA’nın “Ulusal İstihbarat Kurulu Başkan Yardımcılığı’nda bulundu.
Graham Fuller’in, “Türkiye’nin Yeni Jeopolitiği” adlı kitabının yanısıra yine ABD’li diğer bir Türkiye uzmanı Prof. Henri Barkey ile hazırladığı “Türkiye’nin Kürt Sorunu” adlı bir çalışması var. Araştırma, ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz, başkanlığını yaptığı Carnegie kuruluşu için hazırlanmış. Gramah Fuller, SSCB yıkılmadan önce “komünizm tehlikesine” karşı, sosyalist ülkelere komşu Müslüman ülkelerde, 'yeşil kuşak' ve son yıllarda çok tartışılan 'ılımlı İslam' oluşturulması fikrinin de yaratıcısı. (ensonhaber)
KAFKASYA KONFERANSINDA KONUŞTU
Washington’da Jamestown adlı düşünce kuruluşunda düzenlenen 'Gürcistan’dan sonra Türkiye ve Kafkasya' konulu bir konferansın ana konuşmacısı olan Fuller, Jamestown’ın duyurusunda, 'bağımsız yazar, analist, konuşmacı ve Vancouver’daki Simon Fraser Üniversitesinde İslam dünyası ilişkileri tarih profesörü' olarak tanıtıldı.
ABD POLİTİKALARINI ELEŞTİRDİ
Fuller, 1982 yılında, CIA’in Yakın Doğu ve Güney Asya ulusal istihbarat görevlisi olarak atanmış, 1986 yılında da teşkilatta Ulusal İstihbarat Konseyinin başkan yardımcılığı görevine yükselmişti. İki yıl sonra bu görevi bırakan Fuller, Rand Corporation adlı düşünce kuruluşunda siyaset bilimci olarak görev yaptı.Fuller, konuşmasına, Amerikan politikalarını eleştirerek başladı.
İSLAM DÜNYASI ABD'YE KIZGIN
Kendi politikalarının etkilerini tartmadan, karşı tarafı suçlayan, 'İslam dünyasında, Rusya’da, Çin’de, Türkiye’de yanlış olan nedir' sorusunu soran bir Amerikan yaklaşımı olduğunu belirten Fuller, 'Biz hep başkalarını analiz ediyoruz, ama kendi yaptıklarımızın analiz edilmesini gereksiz görüyoruz. Bunun mutlaka eleştirel olması gerekmiyor. Ancak bir aktör olarak ABD’nin rolünün de analizini yapmalıyız' dedi.
Dünyada son 7 yılda dünyada milliyetçiliğin, ulusal gururun uyandığını,Batı hegemonyasına, özellikle de Amerikan hegemonyasına karşı bir tutumun hakim olduğunu kaydeden Fuller, uygulanan şiddetin hiçbir şekilde haklı çıkarılamayacağını, ancak 11 Eylül olaylarının da bu hegemonyaya karşı çıkışın ürünü olduğunu söyledi. 11 Eylül olaylarının ABD tarafından, 'stratejik bir avantaj yaratmak amacıyla' kullanıldığını da savunan Fuller, şimdi bu politikaların geri tepmesi sürecinin başladığını belirterek, Rusya, Çin, İran,Suriye, Irak, Afganistan, Pakistan, Venezüella ve Küba ile ilişkileri ve ayrıca 'İslam dünyasının çoğunluğundaki kızgınlığı' örnek gösterdi.
'ÇOK KUTUPLU DÜNYA DÜZENİ'
Dünyada tek baskın kutup döneminin geçtiğini söyleyen Fuller, 'çok kutuplu dünya düzeninin, bugün belki Batı Avrupa’da bile en baskın tek itici güç olduğunu' ifade etti ve çok kutuplu dünya düzeninin faydasının ise, 'bir gücün diğerine karşı kullanılabilmesi' olduğunu belirtti.
Şanghay İşbirliği Teşkilatının, Rusya ve Çin’i, Orta Asya cumhuriyetlerini bir araya getirdiğini, şimdi Pakistan ve Afganistan’ın üye veya gözlemci olmak istediğini, Türkiye ve İran’ın bu teşkilatla ilgilendiğini belirten Fuller, Çin’in açık bir biçimde ABD’nin tek kutuplu gücünü Avrasya’da elde etme arayışında olduğunu savundu.
Fuller, Çin’in hiçbir zaman ABD’ye doğrudan meydan okumayacağını, ancak sesini daha duyulur hale getirmeye çalıştığını söyledi.
TÜRKİYE ARTIK MÜTTEFİK DEĞİL
Türkiye’nin bugün çok daha bağımsız düşünceye sahip olduğunu belirten Fuller, 'yüzyıldır ilk defa Türkiye’nin büyük bölgesel güç haline geldiğini' belirtti. Cumhuriyetin ilk elli yılında Türkiye’nin, doğusunda veya güneyinde kimse yokmuş gibi davrandığını söyleyen Fuller, 'Samimiyetle Türkiye artık bir Amerikan müttefiki değil' dedi. Bunun, iki ülke arasında iyi bir işbirliği ilişkisinin olmadığı anlamına gelmediğini, ancak 'müttefik' sözcüğünün ilgisiz olduğunu savundu.
Fuller, 'Kimle müttefiklik, kime karşı müttefik ve ne için' sorularının sorulmasının önemli olduğuna işaret etti.Türk-Amerikan dış politika çıkarlarının birbirine uymadığını belirten Fuller, 'Türkiye Suriye ile, İran ile radikal İslamcı gruplarla çalışmak istiyor. Açılım yaratmak, İran’ı dünyaya getirmek, dünyanın o bölümüyle müzakerede bulunmak istiyor' diye konuştu ve Washington’ın 'izolasyon' politikasının farklı çıkarlara işaret ettiğini söyledi.
Türkiye’nin, bugün bütün komşularıyla işleyen ilişkileri bulunduğunu ifade eden Fuller, Türk yetkililerinin, Washington’a geldiklerinde söyledikleri 'Kötü bir mahallede yaşıyoruz' ifadesini artık kullanmadıklarını kaydetti. Türkiye’nin 'iyi komşuluk politikasının' yararlı olduğunu belirten Fuller, 'Umarım bizim hükümetimiz de bu yaklaşımı benimser' dedi.
'HERKES AB’YE ALINMALI'
Tarihte iki büyük düşmanken Türkiye ile Rusya’nın, 'pürüzsüz, rahat bir çalışma ilişkisi' içinde bulunduğuna işaret eden Fuller, ABD’nin ise bölgede,'Rusya ve İran’dan Batı’ya petrol gelmemeli' yönünde kapıları kapatan bir politika izlediğini söyledi.
GRAHAM FULLER KİMDİR?
CIA’nın Ortadoğu İstasyon şeflerinden Graham Fuller, yıllarca Türkiye’de bulundu. Fuller bir dönem CIA’nın “Ulusal İstihbarat Kurulu Başkan Yardımcılığı’nda bulundu.
Graham Fuller’in, “Türkiye’nin Yeni Jeopolitiği” adlı kitabının yanısıra yine ABD’li diğer bir Türkiye uzmanı Prof. Henri Barkey ile hazırladığı “Türkiye’nin Kürt Sorunu” adlı bir çalışması var. Araştırma, ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz, başkanlığını yaptığı Carnegie kuruluşu için hazırlanmış. Gramah Fuller, SSCB yıkılmadan önce “komünizm tehlikesine” karşı, sosyalist ülkelere komşu Müslüman ülkelerde, 'yeşil kuşak' ve son yıllarda çok tartışılan 'ılımlı İslam' oluşturulması fikrinin de yaratıcısı. (ensonhaber)
Editör: HABER MERKEZİ
