Tüm dünyayı etkisi altına almış olan yeni tip Koronavirüs halk sağlığını tehdit etmesi ile birlikte, küresel anlamda ekonomiye de büyük darbe vurmuş durumdadır. Bu konuda ilk günden itibaren Rize Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyelerimiz ile yaptığımız çalışmaları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğimize ilettik. 365 oda ve borsamızın çalışmalarını TOBB Yönetim Kurulunda Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığında değerlendirdik ve ilgili bakanlıklarımıza ilettik. Bu konuda öncelikle Sayın Cumhurbaşkanımız ve çok değerli bakanlarımız olmak üzere devletimizin her kademesinde özveri ile çalışan herkese teşekkürü bir borç biliyorum. Mümkün olan en az hasar ile bu süreci yürütebilmek adına sanayi ve ticareti temsil eden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince iletilen tüm talepleri dikkate alarak, imkân ölçüsünde ivedilikle hayata geçirdiklerine şahit oluyoruz. Halen sürecin getirdiklerine dair yeni çalışmalar ile iletişim halinde olduğumuzu da belirtmek istiyorum.
TOBB Yönetim Kurulu olarak üyesi olduğumuz Kredi Garanti Fonu ile işbirliğinde tüccarımızın ihtiyaç duyduğu acil likidite ihtiyacına ulaşması için çalışmalar yaptık. Kamu bankaları üzerinden düşük faizli kredilere ulaşmalarını sağladık ki, bu çalışmamız halen devam etmektedir. Ayrıca TOBB, DenizBank ve Rize Ticaret ve Sanayi Odamız işbirliğinde önceki yıllarda da yapmış olduğumuz bir uygulama olan Nefes Kredisi Projesini devreye soktuk. Bunun dışında yine Halkbank ile yapılan protokol kapsamında Can Suyu Projesi hayata geçirildi. İlimizde başvuran üyelerimizin tamamına yakınının bu imkânlardan faydalandığını ifade edebilirim.
Rize özelinde tabii ki ilimiz ekonomisinde en önemli iki argüman olan çay ve turizm sektörü büyük darbe almıştır. Son günlerde gündemde olan Çay hasadı ile ilgili sorunlar çözülme eğilimindedir. İlimiz dışındaki müstahsilimizin gelişinin yolu açılmıştır. Bu durum bazı belirsizlikleri ortadan kaldırsa da işçi bulma konusu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Belli bir tonajın üzerinde çayı olan müstahsilin kendi imkanı ile çayını toplaması mümkün değildir. Burada hasat süresince KOVİD-19 önlemlerinin uygulanabilmesi için halkımızın özverili ve ihtiyatlı davranması çok önemlidir.
Bir diğer önemli konu ise ülke ekonomisinde büyük bir pay sahibi olan turizmdir. Burada pandemi nedeniyle alınan önlemler kapsamında faaliyetleri durdurulan ilk sektör olan hizmet sektörü özellikle istihdam konusunda başı çekmekteydi. Rize Ticaret ve Sanayi Odası olarak bu konuların takipçisi olduğumuzu ifade etmek isterim. Bu sektörleri kapsayan kısa çalışma ödeneği ekonomik olarak doğacak ağır sonuçları belli ölçekte önlemiştir. Bu uygulamanın en azından üç ay daha uzatılmasının sektörün ayakta durmasına yardımcı olacağına inanıyoruz.
Kademeli olarak geçişin gerçekleştirileceği ifade edilen normalleşme sürecinde, hizmet sektörünün durumu ile ilgili kamuoyunun bir açıklama beklentisi var. Bu beklenti tabii iki yönlüdür. Birincisi hizmet sektörünün ne zaman faaliyete geçeceği, ikincisi ne şartlarda hizmet vereceği konularıdır. Bilim Kurulunun bütün sektörler ile ilgili bir rehber hazırladığını biliyoruz. En kısa zamanda bu konuların açıklığa kavuşmasını ümit ediyoruz. Haziran ayının normalleşme adımlarının atılacağı bir ay olacağına inanıyorum.
Bir diğer önemli konu da normalleşme sürecinde halkımızın tutumudur. Son günlerde ilimiz ile ilgili bazı ulusal yayın organlarında haberler çıkıyor. Bu tabii bizleri üzüyor. İlimizdeki vaka sayısının düşüklüğü halkımızı rehavete sürüklüyor. Ancak unutmamamız gereken konu şu ki yeni tip koronavirüs, dünya üzerinde milyonlarla ifade edilen enfekte sayısına ve yüz binlerle ifade edilen can kaybına 1 kişiden yayılarak ulaşıldı.
Kişisel hijyen, maske ve sosyal mesafe kurallarına uyulması ile süreci başarılı bir şekilde yürüteceğimize inanıyorum. Toplumumuzun bu durumu artık kabullenmesi gerekiyor. Sanayi ve ticaret alanlarında bu konuda işverenlere büyük sorumluluk düşüyor. Önümüzdeki en azından bir yılın bu kişisel önlemler kapsamında geçeceği kanaatindeyim. Bunlar bir zaman sonra belki can sıkıcı olabiliyor ancak memleketimizin her bir ferdi bizim için kıymetlidir. Devletimizin de bu tedbirleri bu kanaatle aldığını biliyoruz. Özellikle yaşlılarımızı hayati tehlikeye karşı hassasiyetle korumalıyız. Onlar bizim için çok kıymetlidir.
Son olarak belirtmek istediğimiz bir husus var. Ekonomi açısından verilecek kararların bilim insanları ile sektör temsilcilerinin aktif iletişimi ile ortaya çıkan değerlendirmeler üzerinden verilmesi gerekmektedir. Çünkü teori ve pratik her zaman örtüşmeyebilir. Bu herkesi memnun edecek kararlar çıkmasını sağlamayabilir ancak pratikte geçerliliği olan uygulamalar her zaman daha başarılı sonuçlar verir.
Rize Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu olarak her zaman olduğu gibi bu zorlu süreçte de üyelerimizin yanındayız. Hep birlikte bu zor günleri de atlatacağımıza inanıyoruz. Gelecek için ümidimizi yitirmeden yeni normale en iyi şekilde uyum sağlayarak hayatımıza devam edeceğiz.
