Fatih Sultan KAR/İST.
Zihni Derin hayatının büyük bölümünü Yeşil Rize’mizin geçim kaynağı çaya vakfetmiş, Rize ilinin tarihinde önemli bir mihenk taşıdır. Sayısız değerlerimiz gibi ona da Rizeliler gereken vefayı göstermemiştir. İlimizde ismi nerde ise unutulmaya yüz tutmuştur. Bu boşluğu doldurması gereken yetkililer ve etkililer duyarsızlığını sürdürürken Elif Yemenici ve Recep Koyuncu güzel bir eserle onu bu büyük hizmet adamını bizlere anımsattı. Öncelikle bir Rizeli olarak teşekkür ediyorum.
Bildiğini Okuyan İmamın Hayat hikâyesi
Çınar Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği tarafından yayımlanan Bildiğini Okuyan İmam “Zihni” isimli kitap bir biyografı çalışması olmasının yanında ilimizin yakın tarihiyle ilgili çok önemli anekdotlar içeriyor. Kitapta yayınlanan belgelerin çoğu ilk defa yayınlanıyor, Zihni Derinin yazdığı mektuplara yer veriliyor. Bu mektupların kitapta yer alması sayesinde ilk çay denemeleri hakkında bilgilere ulaşabiliyoruz.
Kitapta neler var?
Kitapta Zihni Derin’in hayatı, Milli Mücadeleye Katılışı ve ilk Tarım Genel Müdürü oluşu, öğretmenlik hayatı kronolojik bir akışla anlatılıyor. Derin’in karakteri ve kişiliği detaylarıyla anlatılıyor. Rize iline çayın gelişi, Rize ilinde ilk çay üretim denemeleri, ilk çay kanununa Mecliste Muhalefet, ilk Çay Kanunu Batum’dan örnek çay fidanı alışı, fidanlıktaki bahçıvan, ilk çaycılık girişimleri ve çıkan zorluklar, çay organizatörlüğü, Rize Çay Teşkilatı, Rize’de kurulan çay fidanlıkları, Rize çay atölyeleri, kuru çay-yaş çay üretimi, Rize çayına ilk tahlil, kooperatif kurması, Çay Bayramı Kutlamaları, ilk çay fabrikasının kuruluşu başlıkları altında bir yandan Zihni Derin’in hayatı anlatılırken, bir yandan da Rize Çay Tarihi’ne ışık tutuluyor. Milletvekilliği adaylığı, emekliye ayrılması, çay bayramı ve kaza, ölümü bölümlerinde Derin’in hayatının son günlerini yarınlara aktarıyor. Ayrıca Derin’in eserleri, yurtdışı seyahatleri de kitapta genişçe yer alıyor. Ölümünün ardından yazılanlar, vefatından sonra aldığı ödüller ve onun adına çay çıkartılması başlığı kitabın son bölümünü oluştururken ekler bölümünde yer alan fotoğraf ve belgeler kitaba değer katmış.
Ömrünü millet için harcadı
Elif Yemenici ve Recep Koyuncu kitabın önsözünde şu bilgilere yer verdiler: “Mehmet Zihni Derin, Türk Tarım dünyasının en önde gelenlerinden bir tanesidir. 85 yıllık hayatının tamamını incelediğinizde görecek olduğunuz tek gerçek, ömrünü milletinin refah seviyesini yükseltmek için harcadığıdır. Dile kolay; bitten kurtlanmak üzere olan bir milleti temizlemek için sabun üreten, tarımsal kalkınmayı gerçekleştirebilmek için yurt içi ve yurt dışı bilgi alış verişinde bulunmak, gecesini gündüzüne katarak ailesinden uzak ve gurbet ellerde her türlü eziyete maruz kalarak bu işleri başarmak zannedildiği kadar kolay değildir. Hem de büyük bir savaştan yeni çıkmış bir milleti ikna ederek ve onlarla beraber. Hayata bakış açısı her zaman yakın arkadaş çevresinden farklı olan Mehmet Zihni Derin’in kendine has üslubu ve davranış farklılıkları ona bu başarıyı sağlamıştır. “İmam bildiğini okur” cümlesini en sıkıştığı bürokrasi çıkmazlarındaki kullanımları, kim bilir; belki de başarısının arkasındaki sır cümlesiydi. Bu uğurda kaybettiği sayısız makamı elinin tersiyle itmiş ve doğru bildiği yolda inatla ve inanarak mücadele etmesini becerebilmiştir. Her zaman şikâyet mercii olarak en üst makama müracaat etmesini bilmesi, bürokrasideki mesai arkadaşlarını kendisine karşı cephe almalarını sağlamış olsa da o bu huyundan hiç vaz geçmemiştir.
Bu bir vefa borcu
Kitabın sunuş yazısında ÇAYKUR Genel Müdürü İmdat Sütluoğlu; Rize’de çayın üretilmesine ve ekonomik bir güç haline gelmesine katkı sunan birçok değerli devlet yöneticisi ile araştırmacı mevcut olup; bir ömrü çay bitkisinin peşinde harcayan Ali Rıza Erten ve Mehmet Zihni Derin’in ismini zikretmek hepsi adına bir vefa borcu olduğunu belirterek şu bilgilere yer verdi: “Rize, elinizdeki biyografik kitapla birlikte çayın markalaşması sürecinde bir adım daha atmış oluyor. İlimizin tanıtımı anlamında göstermiş oldukları çabalar için Elif Yemenici ve Recep Koyuncu ’ya bu biyografik eserin oluşumu için teşekkür ediyorum”.
Teşekkür…
Elif Yemenici ve Recep Koyuncu; yaptıkları çalışma esnasında kendilerine destek olan belgeler ve gazete haberlerini ulaştırıp Rize’mize kadar gelerek manevi anlamda katkıda bulunan Mehmet Zihni Derin’in torunu Mimar Ömür Derin’e, Fotoğraf Arşivinden istifade etmelerini sağlayan Fatih Sultan Kar’a, Muğla ilinde yayınlanan Devrim Gazetesi arşivinden istifade etmelerini sağlayan gazeteci yazar Ünal Türkeş’e, Arşiv belgelerine ulaşmalarında katkıda bulunan Nazif Arıman’a, Meclis zabıtlarını tarafımıza gönderen İstanbul Milletvekili Sayın Metin Külünk’e ve kitabın yayınlanması aşamasında katkı sağlayan Çaykur Genel Müdürü Sayın İmdat Sütlüoğlu’na teşekkürü içeren yazıya da kitaplarında yer verdiler.
