Son zamanlarda çeşitli sivil toplum örgütleri ile bazı siyası partilerin üzerine ağırlıkla durduğu çay yasa tasarısı hazırlanmakta ve bazı kesimlerce bu tasarı eleştirilmekte.
1949 lu yıllarda hazırlanan çay yasa tasarısı sadece birkaç maddeden oluşurken bir iki yıl içinde özelleşmesi kesin hale gelecek olan Çaykur un kurumsal olarak devre dışı bırakılmasından sonra çay üreticisinin dayanağının kalmaması elbette ki üreticiyi mağdur edeceği gibi Rize esnafının da sonu demektir.
Rize gazeteciler ve muhabirler derneği olarak bizlerde bu konu üzerinde yaptığımız panelde çeşitli sivil toplum örgütlerinin 7-8 madde üzerinde itirazları olduğunu gördük. Bu maddeler ile çay üreticisi tamamen mağdur edilmekteydi.
Bu tasarının hazırlanmasında amaç üreticiyi ve sektörü korumak ise öncelikle kaçak çay konusunun bir an önce halledilmesi gerek, bölgemizde bazı fabrika sahiplerinin Rize ye legal ve ya ilegal yollardan çay getirterek Türk çayına kendi üreticilerine darbe vurduğunu görmekteyiz. Ucuza getirttikleri çayları Türk çayı ile karıştırarak piyasaya Türk çayı olarak süren bu fabrika sahipleri öncelikle kendi memleketine ihanet etmekteler.
Çay yasa tasarısına konması gereken maddelerin başında olmazsa olmaz şartlar var,
1-üretici alacakları garanti altına alınmalı, sektörler üreticiye son ödeme tarihi vermeli, bu tarih 10 ay i geçmemeli.
2-Çay borsası özel sektör üzerinde ağırlığını koyarak, üreticiye ürün bedellerini ödemediği taktirde teminatını borsaya vermeli.
3-Çay taban fiyatı konusunda geçmişin son 10 yılı göz önüne alınarak ortalaması alınarak çay a taban fiyat verilmeli.
4-Üretici ürün verme konusunda serbest bırakılmalı, hiç kimse belli sektörlere bağlanmamalı.
ÇAY DA KALİTE GETİRİLMELİ
Son 20-25 yıldır çay da kalite düşmekte, özel sektörlerin devreye girmesi ile birlikte çay da kalite düşmeye başladı. Bu konuya defalarca değindim, İYİ ÇAY, İYİ PARA kalitenin bahçeden başladığını unutmayalım, erken budama, taze budama ve efsafa uygun çay toplama, bunlar teşvik edilebilir. Bazı özel sektörlerin bazı köylerde 5 ile 10 tonluk çay fabrikaları kurması ile sanırım kalite yakalanabilir, tabii kaliteli çay kaliteli para demek, 2,5 yaprak çaya iyi para verilirse üretici teşvik edilmiş olur ve Türkiye de çay damak konusunda yeni bir devir başlatılmış olur. İşte bu adımı atacak sektörler gerek. Bu güne kadar çay da taban fiyat olarak tek fiyat belirlendi. Çay sektörünün içinde olanlar bu farkı yaratabilir. Günümüzde piyasada 4 ile 12 TL arasında kuru çay fiyatları bulunmakta, yeni bir adım ile kaliteli çay 50 ile 100 TL arasında seçkin insanların isteyeceği bir fiyat olabilir. Artık çay da kaliteyi düşünmenin zamanı geldi.
